Chłapowski Kazimierz (1832–1916), działacz społeczny. Najmłodszy syn gen. Dezyderego i Antoniny z Grudzińskich, urodził się 24 XII w Turwi. Ukończył gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Podróżował po Anglii i Francji, głównie dla zapoznania się z postępową gospodarką. W Paryżu zbliżył się do katolickiego obozu emigracyjnego, a stosunki z Janem Koźmianem zacieśniły się przez małżeństwo Koźmiana z siostrą Ch-go, Zofią. W r. 1862 poślubił Ch. Annę Chłapowską z Czerwonej Wsi i otworzył dom w Kopaszewie. Dom ten stał się ogniskiem życia katolicko-polskiego, schroniskiem emigrantów i powstańców oraz osieroconych braci żony. Ch. prowadził wzorowe gospodarstwo, którego produkty zdobywały nagrody na międzynarodowych wystawach, np. w Brukseli i Paryżu. Po śmierci Koźmiana i Kajetana Morawskiego stanął Ch. na czele stronnictwa tzw. ultramontanów, głosząc konieczność bezwzględnego posłuszeństwa Kościołowi, a walki narodowej tylko w oparciu o Kościół. To też wystąpił Ch. na widownię dopiero w okresie walki kulturnej. On to organizował szereg wieców katolickich w Poznaniu, Gnieźnie i Toruniu w l. 1876–78, 81, 91, 94, 1901. W r. 1881 prowadził pielgrzymkę do Rzymu, a w dwa lata potem otrzymał komandorię orderu Grzegorza Wielkiego za zasługi dla Kościoła. Należał też do prezydium Sodalicji Mariańskiej, założonej w Poznaniu w r. 1895. W r. 1905 przewodniczył pierwszemu wiecowi Straży, a w następnym roku założył Ligę obrony czci i honoru, zarazem skierowaną przeciw pojedynkom. W związku z akcją przeciw-pojedynkową wydał w r. 1902 broszurkę: O pojedynkach, a w r. 1911: Pojedynki a Liga ku ochronie czci i honoru. Po śmierci brata Stanisława został członkiem pruskiej Izby Panów. W r. 1903 przemawiał tam przeciw dodatkom kresowym dla urzędników pruskich, a w r. 1908 przeciw ustawom wywłaszczeniowym. Wtedy też w »Kurierze Poznańskim« nawoływał do spokoju, do wytrwałej, energicznej pracy, ostrzegając przed ewentualnymi próbami czynnego oporu. We wrześniu 1912 przewodniczył wielkiemu zjazdowi skargowskiemu w Krakowie, a w listopadzie tegoż roku wielkiemu wiecowi protestacyjnemu przeciw wywłaszczeniu w Inowrocławiu. Pisywał w pierwszym »Kurierze Poznańskim« i w »Czasie«, potem w »Dzienniku Poznańskim« w sprawach polityki polsko-katolickiej, solidarności społeczeństwa, sojuszu taktycznego z centrum niemieckim itd. Ostrzegał przed drażnieniem władz, ale strzegł godności narodowej. Miał zainteresowania historyczno-wojskowe i wydał pamiętnik swego ojca. W ostatnich latach życia zajmował się z zamiłowaniem sadownictwem, drugą swą pasją obok historii wojennej. Zmarł 5 III 1916 w Poznaniu.
»Bibliografia Wielkopolska«, nr 866; Karwowski St., Historia W. Ks. Poznańskiego, II i III; »Czas«, 1916, nr 189, wspomnienie pióra St. Tarnowskiego.
Witold Jakóbczyk